HIV i AIDS, czym się od siebie różnią, jakie objawy powodują? Przeczytaj nasz kompletny przewodnik dotyczący zakażenia HIV i AIDS.
Co to jest HIV?
HIV to wirus uszkadzający układ odpornościowy. Układ odpornościowy pomaga organizmowi zwalczać infekcje. Nieleczony wirus HIV infekuje i zabija komórki CD4, które są rodzajem komórek odpornościowych zwanych limfocytami T. Z biegiem czasu, gdy HIV zabija więcej komórek CD4, organizm jest bardziej narażony na różnego rodzaju infekcje i nowotwory.
HIV jest przenoszony przez płyny ustrojowe, które obejmują:
- krew
- sperma
- pre-ejakulat
- płyny pochwowe i doodbytnicze
- mleko matki
Wirus nie rozprzestrzenia się w powietrzu, wodzie ani w wyniku przypadkowego kontaktu.
HIV jest chorobą trwającą całe życie i obecnie nie ma lekarstwa pozwalającego usunąć HIV z organizmu. Dzięki opiece medycznej, w tym leczeniu zwanemu terapią antyretrowirusową, można zarządzać HIV i żyć z wirusem przez wiele lat.
Bez leczenia osoba zarażona wirusem HIV może rozwinąć poważny stan zwany, trzeci etap infekcji HIV zwany AIDS. W tym momencie układ odpornościowy jest zbyt słaby, aby zwalczać inne choroby i infekcje. Bez zastosowania leczenia długość życia z AIDS wynosi około trzech lat. Dzięki terapii antyretrowirusowej HIV można dobrze kontrolować, a oczekiwana długość życia może być praktycznie taka sama, jak u osoby, która nie została zarażona wirusem HIV.
Co to jest AIDS?
AIDS to choroba, która może rozwinąć się u osób z nieleczoną infekcją HIV. To najbardziej zaawansowany etap HIV. HIV zabija komórki CD4. Zdrowe osoby dorosłe mają na ogół liczbę CD4 od 500 do 1500 na milimetr sześcienny krwi. Osoba z HIV, u której liczba CD4 spadnie poniżej 200 na milimetr sześcienny, zostanie zdiagnozowana jako chora na AIDS.
AIDS można również zdiagnozować u osoby, która jest nosicielem wirusa HIV i ma infekcję oportunistyczną lub raka, które są rzadkie u osób, które nie mają wirusa HIV. Infekcja oportunistyczna, taka jak zapalenie płuc, to taka, która wykorzystuje wyjątkową sytuację, taką jak HIV.
Nieleczony HIV może przekształcić się w AIDS w ciągu kilku lat. Nie ma lekarstwa na AIDS, a bez leczenia oczekiwana długość życia po postawieniu diagnozy wynosi około trzech lat. Może to być krótsze, jeśli dana osoba rozwinie ciężką chorobę oportunistyczną. Jednak leczenie lekami przeciwretrowirusowymi może zapobiec rozwojowi AIDS.
Jeśli AIDS się rozwinie, oznacza to, że układ odpornościowy jest poważnie osłabiony. Jest osłabiony do tego stopnia, że nie może już zwalczać większości chorób i infekcji. To sprawia, że osoba jest podatna na wiele chorób, w tym:
- zapalenie płuc
- gruźlica
- pleśniawki jamy ustnej, zakażenie grzybicze jamy ustnej lub gardła
- cytomegalowirus (CMV), rodzaj wirusa opryszczki
- kryptokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, grzybicze zakażenie mózgu
- toksoplazmoza, infekcja mózgu wywołana przez pasożyta
- kryptosporydioza, infekcja wywoływana przez pasożyta jelitowego
- rak, w tym mięsak Kaposiego (KS) i chłoniaki.
Skrócenie oczekiwanej długości życia związane z nieleczonym AIDS nie jest bezpośrednim skutkiem samego zespołu. Jest to raczej wynik chorób i powikłań wynikających z osłabienia układu odpornościowego przez AIDS.
HIV i AIDS: jaki jest związek?
Aby rozwinał się AIDS, osoba musi zarazić się wirusem HIV. Ale zakażenie wirusem HIV niekoniecznie oznacza, że ktoś zachoruje na AIDS. Leczenie HIV zatrzymuje progresję do stanu AIDS.
Przypadki HIV przechodzą przez trzy etapy:
- Etap 1: stan ostry, pierwsze kilka tygodni po transmisji
- Etap 2: kliniczna latencja lub stan przewlekły
- Etap 3: AIDS
Ponieważ HIV obniża liczbę komórek CD4, układ odpornościowy słabnie. Typowa liczba CD4 u osoby dorosłej wynosi od 500 do 1500 na milimetr sześcienny. Uważa się, że osoba z liczbą poniżej 200 ma AIDS. To, jak szybko przypadek HIV przechodzi przez stadium przewlekłe, różni się znacznie w zależności od osoby. Bez leczenia może trwać do dziesięciu lat, zanim zachoruje na AIDS. Dzięki leczeniu może trwać do naturalnej śmierci.
Nie ma lekarstwa na HIV, ale można go kontrolować. Osoby zarażone wirusem HIV często mają prawie normalną długość życia po wczesnym leczeniu terapią przeciwretrowirusową. Zgodnie z tymi samymi zasadami, technicznie nie ma lekarstwa na AIDS. Jednak leczenie może zwiększyć liczbę CD4 u danej osoby do poziomu, w którym uważa się, że nie ma ona już AIDS. (Liczba ta wynosi 200 lub więcej). Ponadto leczenie może zazwyczaj pomóc w opanowaniu infekcji oportunistycznych.
HIV i AIDS są powiązane, ale to nie to samo. W skrócie można powiedzieć, że zakażenie HIV jest przyczyną i może powodować AIDS.
Jak można się zakazić wirusem HIV?
- poprzez seks waginalny
- poprzez seks analny – najczęstsza droga przenoszenia choroby, szczególnie wśród mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami
- dzieląc się igłami, strzykawkami i innymi przedmiotami do wstrzykiwania narkotyków lub innych substancji
- dzieląc się sprzętem do tatuażu bez sterylizacji
- podczas ciąży, porodu lub porodu z kobiety na dziecko
- podczas karmienia piersią
- przez kontakt z krwią osoby żyjącej z HIV, na przykład przez wkłucie igłą
Wirus może być również przenoszony przez transfuzję krwi lub przeszczep narządu i tkanki. Jednak rygorystyczne testy na obecność wirusa HIV wśród dawców krwi, narządów i tkanek zapewniają, że jest to bardzo rzadkie.
Teoretycznie możliwe, ale uważane za niezwykle rzadkie, rozprzestrzenianie się wirusa HIV przez:
- seks oralny (tylko w przypadku krwawienia dziąseł lub otwartych ran)
- ugryzienie przez osobę zakażoną wirusem HIV (tylko wtedy, gdy ślina jest krwawa lub w ustach osoby są otwarte rany)
- kontakt między uszkodzoną skórą, ranami lub błonami śluzowymi, a krwią osoby zakażonej wirusem HIV
HIV NIE rozprzestrzenia się przez:
- dotyk
- przytulanie, ściskanie dłoni lub całowanie
- powietrze lub wodę
- dzielenie się jedzeniem lub napojami, używanie wspólnych sztućców czy nakryć
- ślina, łzy lub pot (chyba że są zmieszane z krwią osoby zakażonej wirusem HIV)
- dzielenie toalety, ręczników lub pościeli
- komary lub inne owady
Jeśli osoba zakażona wirusem HIV jest leczona i ma trwale niewykrywalny poziom wirusa, przeniesienie zakażenia na inną osobę jest praktycznie niemożliwe.
Przyczyny HIV
HIV to odmiana wirusa, który zakaża także afrykańskie szympansy. Naukowcy podejrzewają, że małpi wirus niedoboru odporności (SIV) przeskoczył z szympansów na ludzi, gdy ludzie spożywali zakażone mięso szympansa lub przez krew. W ludzkiej populacji wirus zmutował do postaci, którą znamy jako HIV. Prawdopodobnie wydarzyło się to już na początku XX wieku.
HIV przenosił się z człowieka na człowieka w całej Afryce na przestrzeni kilkudziesięciu lat. W końcu wirus przeniósł się do innych części świata. Naukowcy po raz pierwszy odkryli HIV w próbce ludzkiej krwi w 1959 roku.
Przyczyny AIDS
AIDS jest wywoływany przez HIV. Nie można zachorowa na AIDS, jeśli nie zaraziło się wcześniej wirusem HIV. Zdrowe osoby mają liczbę CD4 od 500 do 1500 na milimetr sześcienny. Bez leczenia, HIV namnaża się i niszczy komórki CD4. Jeśli liczba CD4 osoby spadnie poniżej 200, osoba ma AIDS. Ponadto, jeśli u kogoś z HIV rozwinie się oportunistyczna infekcja związana z HIV, nadal można zdiagnozować u niego AIDS, nawet jeśli liczba CD4 przekracza 200. Leczenie HIV zatrzymuje rozwój AIDS i może doprowadzić do sytuacji, w której osoba zakażona HIV nie będzie już chora na AIDS.
Jakie testy są używane do diagnozowania HIV?
Do zdiagnozowania HIV można użyć kilku różnych testów. Pracownicy służby zdrowia określają, który test jest najbardziej odpowiedni w zależności od sytuacji osoby, która chce wykonać test.
Testy na obecność przeciwciał / antygenów
Testy na obecność przeciwciał / antygenów są najczęściej stosowane. Mogą wykazywać pozytywne wyniki zwykle w ciągu 14–45 dni od momentu zakażenia. Te testy sprawdzają krew pod kątem przeciwciał i antygenów. Przeciwciało to rodzaj białka wytwarzanego przez organizm w celu zwalczania infekcji. Z drugiej strony antygen jest częścią wirusa, która aktywuje układ odpornościowy.
Testy wykrywające przeciwciała
Te testy sprawdzają krew wyłącznie pod kątem przeciwciał. Od 23 do 90 dni po transmisji u większości ludzi wykrywalne są przeciwciała HIV, które można znaleźć we krwi lub ślinie. Testy te przeprowadza się za pomocą badań krwi lub wymazów z jamy ustnej i nie są wymagane żadne przygotowania. Niektóre testy dają wyniki w ciągu 30 minut lub krócej i można je wykonać w laboratorium.
Test kwasu nukleinowego (NAT – PCR – Wiremia)
Ten test nie jest używany do ogólnych badań przesiewowych. Jest przeznaczony dla osób, które mają wczesne objawy HIV lub mają znany czynnik ryzyka. Ten test nie szuka przeciwciał; szuka samego wirusa. Aby wykryć wirusa HIV we krwi musi ypłynąć od 5 do 21 dni. Temu testowi zwykle towarzyszy test na obecność przeciwciał. Może się zdarzyć, że na etapie ostrych objawów w fazie początkowej, test na przeciwciała da wynik negatywny, a test PCR da wynik pozytywny. Oznacza to, że organizm jest już zakażony wirusem HIV ale nie wykształcił przeciwciał.
WIRUSA HIV NAJSZYBCIEJ MOŻNA WYKRYĆ TESTEM PCR VIRAL LOAD W PRZYCHODNIACH KOMERCYJNYCH
Okno serologiczne – czas, który upływa od zakażenia do możliwości wykrycia HIV?
Natychmiast po zakażeniu, wirus zaczyna się namnażać w organizmie. Układ odpornościowy człowieka reaguje na antygeny (części wirusa), wytwarzając przeciwciała (komórki, które zwalczają wirusa). Czas pomiędzy ekspozycją na HIV a momentem jego wykrycia we krwi nazywany jest okresem okna serologicznego HIV. U większości ludzi wykrywalne przeciwciała HIV pojawiają się w ciągu 23 do 90 dni po zakażeniu.
Wykonanie testu w okresie okna serologicznego da najprawdopodobniej wynik negatywny, chociaż zakażenie nastąpiło. W tym czasie transmisja wirusa HIV na inne osoby może już następować. Jeśli ktoś uważa, że mógł być narażony na zakażenie wirusem HIV, ale w tym czasie wynik testu był ujemny, powinien powtórzyć test za kilka tygodni w celu potwierdzenia wyniku. W tym czasie bezwzględnie należy używać prezerwatyw, aby zapobiec możliwemu rozprzestrzenianiu się wirusa HIV.
Osoba, która uzyska wynik negatywny, może skorzystać z profilaktyki poekspozycyjnej (PEP). Jest to lek stosowany po ekspozycji, aby zapobiec zarażeniu się wirusem HIV. PEP należy przyjąć jak najszybciej po narażeniu; nie później niż 72 godziny po ekspozycji, ale im wcześniej tym lepiej.
Innym sposobem zapobiegania zarażeniu się HIV jest profilaktyka przedekspozycyjna (PrEP). Połączenie leków na HIV przed potencjalnym narażeniem na HIV, PrEP może zmniejszyć ryzyko zarażenia się lub rozprzestrzeniania wirusa HIV, jeśli jest przyjmowane konsekwentnie.
Objawy HIV – faza ostrego zakażenia
Pierwsze kilka tygodni po zarażeniu się wirusem HIV nazywa się ostrym stadium infekcji. W tym czasie wirus szybko się rozmnaża. Układ odpornościowy człowieka reaguje wytwarzaniem przeciwciał HIV. To są białka, które zwalczają infekcje.
Na tym etapie niektórzy ludzie początkowo nie mają żadnych objawów. Jednak wiele osób doświadcza objawów w ciągu pierwszego miesiąca lub dwóch po zarażeniu się wirusem, ale często nie zdaje sobie sprawy, że są spowodowane przez HIV. Dzieje się tak, ponieważ objawy ostrej fazy mogą być bardzo podobne do objawów grypy lub innych wirusów sezonowych. Mogą być łagodne do ciężkich, mogą pojawiać się i odchodzić, i mogą trwać od kilku dni do kilku tygodni.
Wczesne objawy HIV mogą obejmować:
- gorączkę
- dreszcze
- obrzęk węzłów chłonnych
- ogólne bóle mięśni i stawów
- wysypka na skórze
- ból gardła
- bół głowy
- nudności
- rozstrój żołądka
Objawy te są podobne do typowych chorób, takich jak np., grypa. Osoba zakażona wirusem HIV może nie zdawać sobie sprawy z przyczyny występujących objawów. Niezależnie od tego, czy dana osoba ma objawy, czy nie, w tym okresie jej miano wirusa (wiremia) jest bardzo wysokie. Miano wirusa to ilość wirusa HIV w krwiobiegu. Wysoki poziom wiremii oznacza, że HIV może w tym czasie łatwo zostać przeniesiony na kogoś innego.
Początkowe objawy HIV zwykle ustępują w ciągu kilku miesięcy, gdy osoba wchodzi w przewlekły lub kliniczny etap utajenia HIV. W przypadku leczenia ten etap może trwać wiele lat, a nawet dziesięcioleci.
Objawy HIV mogą się różnić w zależności od osoby.
Objawy HIV – faza utajonego zakażenia
Po mniej więcej pierwszym miesiącu HIV wchodzi w kliniczną fazę latencji. Ten etap może trwać od kilku do kilkudziesięciu lat. Niektórzy ludzie nie mają w tym czasie żadnych objawów, podczas gdy inni mogą mieć minimalne lub niespecyficzne objawy. Niespecyficzny objaw to objaw, który nie dotyczy jednej określonej choroby lub stanu.
Te niespecyficzne objawy mogą obejmować:
- bóle głowy i inne bóle
- obrzęk węzłów chłonnych
- nawracające gorączki
- nocne poty
- zmęczenie
- nudności
- wymioty
- biegunka
- utrata masy ciała
- wysypki skórne
- nawracające zakażenia drożdżakowe jamy ustnej lub pochwy
- zapalenie płuc
- półpasiec
Podobnie jak we wczesnym stadium, HIV jest nadal zaraźliwy w tym czasie, nawet bez objawów i może zostać przeniesiony na inną osobę. Jednak osoba zakażona HIV nie będzie wiedzieć, że jest nosicielem wirusa HIV, dopóki nie wykona testu. Jeśli ktoś ma takie objawy i uważa, że mógł być narażony na zakażenie wirusem HIV, ważne jest, aby poddał się testowi.
Objawy HIV na tym etapie mogą pojawiać się i znikać lub mogą szybko postępować. Postęp ten można znacznie spowolnić podczas leczenia. Przy konsekwentnym stosowaniu tej terapii przeciwretrowirusowej, przewlekły HIV może trwać przez dziesięciolecia i prawdopodobnie nie przekształci się w AIDS, jeśli leczenie zostanie rozpoczęte wystarczająco wcześnie.
Objawy AIDS – trzecia faza zakażenia HIV
AIDS odnosi się do zespołu nabytego niedoboru odporności. W tej chorobie układ odpornościowy jest osłabiony z powodu wirusa HIV, który zwykle nie jest leczony przez wiele lat. Jeśli HIV zostanie wykryty i wcześnie leczony terapią antyretrowirusową, pacjent zwykle nie rozwinie AIDS.
Osoby z HIV mogą rozwinąć AIDS, jeśli ich zakażenie nie zostanie zdiagnozowane wystarczająco wcześnie lub jeśli wiedzą, że mają HIV, ale nie stosują konsekwentnie terapii przeciwretrowirusowej. Mogą również rozwinąć się w AIDS, jeśli mają typ wirusa HIV, który jest odporny na leczenie przeciwretrowirusowe (nie reaguje na nie). Bez odpowiedniego i konsekwentnego leczenia osoby żyjące z HIV szybciej zachorują na AIDS. W tym czasie układ odpornościowy jest już dość uszkodzony i trudniej mu zwalczyć infekcje i choroby. Stosując terapię antyretrowirusową, osoba może utrzymywać przewlekłe zakażenie HIV bez rozwoju AIDS przez dziesięciolecia.
Objawy AIDS mogą obejmować:
- nawracająca gorączkę i stany podgorączkowe
- przewlekle obrzęk węzłów chłonnych, zwłaszcza pach, szyi i pachwiny
- chroniczne zmęczenie
- nocne poty
- ciemne plamy pod skórą lub wewnątrz ust, nosa lub powiek
- owrzodzenia, plamy lub uszkodzenia jamy ustnej i języka, narządów płciowych lub odbytu
- guzy, zmiany skórne lub wysypki skórne
- nawracająca lub przewlekła biegunka
- szybka utrata masy ciała
- problemy neurologiczne, takie jak problemy z koncentracją, utrata pamięci i splątanie
- rozwój nowotworów, nietypowych dla osób nie bądących zakażonych HIV
Terapia antyretrowirusowa kontroluje wirusa i zwykle zapobiega progresji AIDS. Można również leczyć inne infekcje i powikłania AIDS. Proces leczenia musi być dostosowany do indywidualnych potrzeb i być prowadzony pod nadzorem specjalisty.
Leki na HIV
Kilkadziesiąt kombinacji leków przeciwretrowirusowych jest zatwierdzonych do leczenia HIV. Działają, aby zapobiec rozmnażaniu się wirusa i niszczeniu komórek CD4 które pomagają układowi odpornościowemu zwalczać infekcje. Pomaga to zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań związanych z HIV, a także przenoszenia wirusa na inne osoby.
Życie z HIV: czego się spodziewać i wskazówki dotyczące radzenia sobie
Dziesiątki milionów ludzi na świecie żyje z HIV. Każdy jest w innej sytuacji, ale dzięki leczeniu wiele osób może spodziewać się długiego i normalnego życia. Najważniejsze jest jak najszybsze rozpoczęcie leczenia przeciwretrowirusowego. Przyjmując leki dokładnie zgodnie z zaleceniami, ludzie żyjący z HIV mogą utrzymać niskie miano wirusa i wzmocnić układ odpornościowy. Ważne jest również, aby regularnie konsultować się z lekarzem.
Inne sposoby, w jakie ludzie żyjący z HIV mogą poprawić swoje zdrowie, obejmują:
- Niech zdrowie będzie Twoim najwyższym priorytetem. Kroki, które pomogą osobom żyjącym z HIV poczuć się jak najlepiej, obejmują:
- zbilansowaną dietę
- regularne ćwiczenia
- dużo odpoczynku
- unikanie tytoniu, alkoholu i innych narkotyków
- zgłaszanie wszelkich niepokojących objawów swojemu lekarzowi
- Skoncentruj się na zdrowiu emocjonalnym. Rozważyć wizytę u terapeuty, który ma doświadczenie w leczeniu osób z HIV, poszukaj odpowiedniej dla siebie grupy wsparcia.
- Stosuj bezpieczniejsze praktyki seksualne. Porozmawiaj z partnerem (ami) seksualnymi. Zrób test na inne infekcje przenoszone drogą płciową. Używaj prezerwatyw za każdym razem, gdy uprawiasz seks pochwowy lub analny.
Poszukaj wsparcia. Dołącz do grupy wsparcia HIV osobiście lub przez Internet, abyś mógł spotkać się z innymi, którzy borykają się z tymi samymi obawami.
Istnieje wiele sposobów, aby żyć z HIV bezpieczniej i spokojniej.